Amsterdamse clubbers en ravers drinken stevig en nemen meer ecstasy

In het Amsterdamse uitgaansleven wordt meer en ook sterkere ecstasy gebruikt, amfetamine heeft aan populariteit gewonnen en het gebruik van lachgas is explosief gestegen. Dat blijkt uit Antenne, het jaarlijks onderzoek van de UvA (Bonger Instituut) en Jellinek Preventie naar de ontwikkelingen op de Amsterdamse drugsmarkt. Voor Antenne 2013 is een enquête gehouden onder 633 bezoekers van clubavonden en zogeheten raves. Dat gebruik ligt hoger dan het middelengebruik onder de Amsterdamse populatie, gemeten in de Amsterdamse Gezondheids Monitor 2012 (AGM). Dat neemt niet weg, dat zowel onder de uitgaanders als de algemene Amsterdamse bevolking het druggebruik de afgelopen jaren hoger ligt in vergelijking met landelijke cijfers . Deze ontwikkelingen geven de noodzaak aan voor een herijking van het huidige preventie aanbod.

Amsterdams uitgaansleven volop in beweging
Het reguliere clubcircuit staat onder druk. Slimme jonge ondernemers organiseren feesten op alternatieve locaties, vooral buiten het centrum van de stad. Deze trend is al een tijdje aan de gang. In 2013 zien we een stroomversnelling en het sleutelwoord is nu: 'rave'. Raves zijn kleine dance events die niet gebonden zijn aan een vaste locatie of een vaste avond. Ze variëren van kleine festivals tot semilegale feestjes, binnen of in de open lucht. Er zijn uitgaanders die zweren bij raves, andere gaan liever naar clubs. Maar deze circuits zijn niet strikt gescheiden: er zijn ravers die wel eens naar een club gaan en clubbers die ook raves bezoeken. Een andere opvallende ontwikkeling in Amsterdam is het fors uitdijende aantal studenten. Dat zien we terug in het uitgaansleven. Bij de vorige meting, in 2008, waren raves nog niet in zwang. Toen werden alleen clubbezoekers onderzocht en van hen was 54% student. In 2013 geldt dit voor 66% van de clubbers en ravers.

Alcohol blijft populair, lachgas neemt toe
Alcohol blijft bij uitgaan het meest genomen middel . In de club of op de rave dronk 88% alcohol. Daarbovenop nam 67% voor en 16% na het bezoek aan een club of rave alcohol. Bij elkaar opgeteld dronk 93% op de uitgaansavond alcohol, gemiddeld 8 glazen. Het inhaleren van lachgas uit een ballon heeft een hoge vlucht genomen. Het gebruik van lachgas in de laatste maand steeg van 3% in 2008 naar 33% in 2013 (20% van de clubbers en 48% van de ravers).

Ecstasy populairder dan ooit, amfetamine verliest negatief imago, cocaïne vrij stabiel
Van de clubbers en ravers gebruikte 55% de laatste maand ecstasy. Dat is vergeleken met 2008 een ruime verdubbeling. Bijna een kwart (23%) van de uitgaanders had de laatste maand amfetamine gebruikt. In 2008 was dat nog 6%. Gebruik van ecstasy tijdens de uitgaansavond in de club of op de rave steeg van 9% naar 29%. Gebruik van amfetamine tijdens de uitgaansavond steeg van 4% naar 13%. De stijging in het gebruik van ecstasy en speed kwam vooral voor rekening van de ravers, maar ook de clubbers van 2013 gebruikten deze middelen vaker dan in 2008. Op de uitgaansavond namen ravers veel vaker dan clubbers ecstasy (42% en 17%) en amfetamine (34% en 14%). Bij cocaïne was er geen verschil.

De dosering van ecstasypillen was in 2013 historisch hoog: gemiddeld 148 mg MDMA per pil. Er was veel variatie in de dosering, maar bijna twee op de drie pillen (64%) waren hoog gedoseerd (> 140 mg MDMA). De afgelopen jaren heeft amfetamine (speed) onder trendsetters in het Amsterdamse uitgaansleven een steeds positiever imago gekregen. Speed is relatief goedkoop. Overigens bestond wat in 2013 als amfetamine werd verkocht vaak grotendeels uit cafeïne.Cocaïne is veel duurder (meestal 50-60 euro per gram) dan speed. Van de uitgaanders had 19% de laatste maand cocaïne genomen. Dat is iets meer dan in 2008 (14%). Cocaïnegebruik tijdens de uitgaansavond bleef gelijk (6% in 2013).
Bescheiden belangstelling voor nieuwe psychoactieve stoffen (NPS)

Vooral na de 'ecstasycrisis' van 2009 is het aanbod van NPS onstuimig gegroeid. Het gebruik van NPS beperkt zich echter meestal tot experimenteren. Tot nu toe blijft het actuele gebruik op een veel lager niveau dan dat van de 'klassieke' middelen. Zo had 15% van de clubbers en ravers wel eens 4-FA (4-fluo) genomen, maar lag het gebruik in de laatste maand op 1%. Mephedrone, dat in sommige Europese landen snel populair werd tijdens de 'ecstasycrisis', is bij de Amsterdamse uitgaanders nooit echt aangeslagen en wordt hier tegenwoordig nauwelijks nog gebruikt.

Preventie
Op basis van de gesignaleerde trends in Antenne past Jellinek Preventie waar nodig haar interventies aan of intensiveert de reeds bestaande interventies Alcoholgebruik in het uitgaanscircuit verdient nog steeds grote aandacht, maar ook de voorlichting over XTC en andere middelen krijgen extra aandacht. Op de website en via diverse social media kanalen wordt informatie verspreid over de risico's van middelengebruik. Unity geeft bezoekers in het uitgaanscircuit informatie en advies. Daarnaast wordt er ook extra voorlichting gegeven aan eerstejaarsstudenten op hbo's en universiteiten. Op internet kunnen gebruikers die zich in de risicozone bevinden, aan de slag met zelhulpprogramma's om te minderen of te stoppen. Deze zelfhulpprogramma's worden extra onder de aandacht gebracht bij studenten.

Je kunt hier Antenne 2013 downloaden (PDF)

Bron: Bonger Instituut (UvA),
Jellinek Preventie