Partyflock
 
­ Nederland

25 jaar Lowlands: 'We zijn wars van trends en varen onze eigen koers'

gepubliceerd door , op
Lowlands
14 december 2016
Lowlands viert komend weekend zijn 25-jarig jubileum. Het evenement dat het begrip festival in Nederland heeft geherdefinieerd, doet dit niet door nostalgisch terug te kijken, maar door alles eigenhandig eens flink op te schudden.

Voor de 2017-editie van Lowlands, op 18, 19 en 20 augustus, krijgt het terrein naast Walibi Holland bij Biddinghuizen een metamorfose. Zo heeft het gebied straks meerdere ingangen, in plaats van één entree waar alle bezoekers doorheen moeten. Op deze manier worden de campings beter ontsloten. De karakteristieke torens worden verplaatst en van een nieuwe buitenkant voorzien. Er komt een dam in Lake Lowlands, die nieuwe gebieden ontsluit voor het publiek en productioneel transport meer ruimte geeft.

De twee belangrijkste podia op het terrein, de Alpha en de Bravo, krijgen nieuwe tenten van respectievelijk 20 en 18 meter hoog. De Alpha-tent, waarvoor een volledige nieuwe betonnen fundering is gestort, wordt deels open. Op deze manier worden de zichtlijnen van buiten de tent aanzienlijk verbeterd. Ook in de tenten zijn de zichtlijnen erop vooruitgegaan aangezien er geen tentpalen meer worden gebruikt.

"Redelijk radicaal ja", lacht Eric van Eerdenburg, sinds 2000 festivaldirecteur van Lowlands. "Maar dat past wel bij Lowlands, zo hebben we altijd gewerkt. We zijn er voor het jubileum volkomen blank ingegaan om een naar onze mening optimaal festival te krijgen. 'Als we Lowlands nu voor het eerst zouden organiseren, hoe zouden we het dan aanpakken?' De 2017-editie is het resultaat van die gedachtegang."

'Hands on'
Van Eerdenburg plaatst direct de kanttekening dat Lowlands 2017 weliswaar is ingedeeld en opgebouwd alsof het de eerste keer is, maar dat het uiteraard voortbouwt op de afgelopen 24 edities. Toen het festival in 1993 in een joint venture van Mojo Concerts en Loc7000 voor het eerst werd georganiseerd, was er in Nederland nog geen driedaags muziekfestival met camping. "Uiteraard hadden we het idee dat zoiets er moest komen in Nederland en dat er een markt voor was, maar de praktische zaken hebben we echt moeten leren. Het fijne is dat we organisch hebben kunnen groeien, van een kleine 8000 bezoekers in 1993, naar tussen de 12.000 en 13.000 in 1994, 25.000 in 1995 en zo steeds een stapje verder. In die jaren hebben we echt moeten leren denken als stedelijk planologen. Waar zet je de tenten neer? Wat zijn logische looproutes? Hoe voorkom je opstoppingen in de infrastructuur? Elke keer weer hebben we vooraf geformuleerd wat we gingen doen en vooral waarom we dat gingen doen. Hadden we dat in kaart gebracht, dan pasten we dat direct op het festival toe.

Het mooie aan een festival als dit is dat we met een relatief klein team werken. Daardoor is er geen tijd om ideeën kapot te praten. Er wordt in veel bedrijven te veel geluld. Wij zijn meer 'hands on'. Op die manier zijn we door schade en schande wijs geworden, want echt niet elk idee is een succes geworden. Dit jaar zijn de veranderingen ogenschijnlijk tamelijk groot, maar in feite is er aan onze werkwijze niets veranderd."

Een avontuur
Op die manier heeft Lowlands, voluit A Campingflight To Lowlands Paradise, een nieuwe productietaal voor festivals ontwikkeld. "Al klinkt dat best arrogant om het zo te zeggen, maar het is wel zo", aldus Van Eerdenburg. "Wat wij hebben gestart, heeft veel navolging gekregen en is vaak gekopieerd. Wat we natuurlijk als compliment opvatten, maar je ziet regelmatig dat het wel heel letterlijk gebeurt in dezelfde tenten die wij op ons terrein hebben staan. We zijn een sterk merk en willen onze eigen smoel behouden. Dat is naast de verbetering van de zichtlijnen en betere verdeling van het publiek een achterliggende gedachte achter de nieuwe tenten. Die zijn domweg niet te kopiëren omdat we ze zelf hebben laten ontwerpen en maken. Niemand anders heeft deze tenten."

Grafisch ontwerper Peter te Bos (Twizter Designers) was de afgelopen 23 edities hoofdontwerper en verantwoordelijk voor zowel de huisstijl als de aankleding op het terrein. Komende editie neemt Hansje van Halem het stokje van hem over.

"Vanuit de benadering 'wat als we Lowlands voor het eerst zouden organiseren', is de vertrouwde vormgeving geofferd en dat is best een dingetje. Het ging me aan het hart", aldus Van Eerdenburg. "Het is absoluut niet zo dat we ontevreden waren over de oude vormgeving, we hebben niet voor niets 23 jaar met Peter gewerkt en ik vind hem nog altijd fantastisch. We zijn juist naar iets totaal anders op zoek gegaan en Hansje van Halem is óók fantastisch. De tijd is rijp voor een nieuwe fase, vandaar dat we nu gestart zijn met een rudimentaire zwart-wit vormgeving. Wie weet waar dat de komende jaren heen gaat, dat was met het werk van Peter ook een avontuur en we hopen dat dit de komende jaren met Hansje van Halem net zo avontuurlijk wordt."

Psychologische grens
De afgelopen kwart eeuw is de populariteit van Lowlands met pieken en dalen verlopen. De jubileumeditie is inmiddels uitverkocht. Dit waar de 2015- en 2016-edities niet uitverkochten, na een periode van ongekende populariteit waarin het festival uitverkocht voordat er überhaupt een line-up bekend was. "We hebben de weg omhoog weer gevonden en merken dat we ook de jeugd weer te pakken hebben. Er was een tijd dat het bezoeken van meerdere kleinschalige festivals in plaats van één groot evenement helemaal je-van-het was. Die trend is weer op zijn retour en je merkt dat men toch weer liever een groot festival bezoekt waar veel meer te doen is en waar je veel waar voor je geld krijgt."

Dat laatste is een punt waarbij Lowlands enkele jaren terug ook door schade en schande wijs is geworden, geeft Van Eerdenburg toe. "We zijn met onze kaartprijs een psychologische grens overgegaan. Dat zo'n grens is bereikt, weet je pas als je er overheen gaat. Al zijn we nog steeds absoluut niet duur als je ziet wat je ervoor terug krijgt. Toch heeft ons dat zeker parten gespeeld bij het kwijtraken van publiek. Vandaar dat we vorig jaar op die verhoging terug hebben moeten komen. Het lastige is om aan de bezoekers te communiceren waar die prijsverhoging 'm nu precies in zit en waarom het noodzakelijk is. Want bezoekers verwacht namelijk wél van ons dat we een volwaardige festivalervaring bieden."

Hoofdbrekens
Hoewel aankleding, infrastructuur en andere zaken absoluut ook duurder worden, zit de grootste budgettaire spanning in het programmabudget. "Zeker de gages van de topnamen stijgen in moordend tempo en dat maakt dat het programmabudget al geruime tijd een zeer steile lijn omhoog vertoont van zo'n vijf tot zes ton per jaar. Als je dat volledig zou doorberekenen naar de bezoekers, zou de kaartprijs eigenlijk ieder jaar een tientje omhoog moeten. Dat is echter onwenselijk. Lowlands is in zijn puurste vorm een evenement waar het publiek op laagdrempelige wijze nieuwe artiesten kan ontdekken en andersom, een plek waar aan de weg timmerende artiesten zichzelf kunnen presenteren aan nieuw publiek. Om dat te kunnen bewerkstelligen op de schaal waarop we opereren, heb je ook publiekstrekkers nodig uiteraard. Dus de komende jaren zal dat budget nog wel voor de nodige hoofdbrekens gaan zorgen. We willen namelijk voor iedereen toegankelijk blijven en geen elite-evenement worden waar je 500 euro voor een kaartje moet betalen."

Tijdgeest aanvoelen
Van Eerdenburg is zeer te spreken over het programma van Lowlands 2017, met headliners als The xx, Editors, Mumford And Sons, Moderat en Elbow naast een keur aan opkomende acts en oudgediende Iggy Pop. "Toen we hoorden dat hij op tournee was, moesten we hem gewoon hebben. Hij stond ook op de eerste Lowlands en hem ook op de 25ste editie hebben staan is een klein stukje nostalgie dat we ons permitteren."

Lowlands pakte in 1993 al uit met een film- en literatuurprogramma, een breder cateringaanbod dan slechts bier, hamburgers en friet, een eigenzinnig decor en een nachtprogramma waar gedanst kon worden op de op dat moment opkomende house naast alt.rock. Toch was het in de ogen van velen vooral nog een strikt alternatief (gitaar)rock-festival. De focus verschoof steeds verder naar bredere muziekstromingen en programmaonderdelen (theater, comedy, sprekers enzovoort) naast een steeds extravaganter aangekleed terrein. Muziek blijft echter de hoofdmoot en dat blijft leidend.

"Lowlands wordt daarbij wel steeds meer eclectisch. Onze boekers voelen de tijdgeest goed aan en dat is altijd zo geweest. Je kunt aan een willekeurige Lowlands line-up doorgaans vrij goed inschatten welk jaar dat is geweest. Onze boekers weten goed wat wel of niet werkt binnen de rode draad die elke editie van Lowlands wordt gespannen. Het clubcircuit blijft een graadmeter, je ziet bij ons altijd de artiesten die uit de clubs doorstoten naar de grotere zalen en de bands die in de maanden na Lowlands in de clubs te zien zijn. Maar ook het clubcircuit is meer eclectisch geworden, daar wordt ook steeds meer hiphop en dance geprogrammeerd. In die laatste categorie blijft er echter toch wel een vrij strikte scheidslijn zo merk ik. Je hebt dance voor rockers en dance voor disco's. Die werelden komen op Lowlands niet bij elkaar."

Stevige basis
Na 25 jaar is er heel veel veranderd aan Lowlands, maar de basis is stevig en in al die jaren hetzelfde gebleven. Volgens Van Eerdenburg is dat de kracht van het evenement. "We hebben een flinke learning curve gehad en leren nog steeds. We zijn echter wars van trends en varen onze eigen koers. Als we iets willen proberen omdat we voelen dat we dat op die manier moeten doen, dan doet Lowlands dat gewoon en daardoor zijn we altijd een vooruitstrevend en relevant festival gebleven, ook in de jaren dat het niet vanzelfsprekend was dat we uitverkochten. Die eigenwijsheid en koppigheid maakt ons tot wat we zijn en zorgt dat we ook steeds weer nieuwe generaties gelijkgestemden naar Lowlands weten te trekken. Met onze nieuwe terreinindeling en nieuwe tenten zijn we in theorie klaar voor de volgende fase. Dat brengt weer gezonde spanning met zich me, want of de nieuwe opzet ook door het publiek gewaardeerd wordt, dat merken we in augustus pas."